GUSÜL NEDİR?
Sözlükte gusül (gasl ve gusl) “bir şeyi su ile yıkamayı“, fıkıh ilminde ise “bütün vücudun temiz su ile yıkanması şeklinde yapılan hükmî temizlik işlemi“ni ifade eder. Fıkıhta abdeste küçük temizlik, abdest almayı gerektiren hallere küçük kirlilik (hades-i asgar), gusle büyük temizlik, guslü gerektiren hallere de büyük kirlilik (hades-i ekber) denilir. Guslün Türkçe’deki bir başka adı da boy abdestidir.
GUSÜL ABDESTİ NASIL ALINIR?
- Gusletmek isteyen bir kimse, banyoya girmeden ”Eûzü- Besmele” çeker ve sol ayağı ile banyoya girer.
- “Niyet ettim Allah rızası için gusül abdesti almaya” diye niyet eder.
- Niyetten sonra öncelikle elleri ve avret yerlerini yıkar ve temizler.
- Bedenin herhangi bir yerinde kir ve pislik varsa onu temizler.
- Pislik ve kirlerden temizlendikten sonra Namaz abdesti alır.
- Namaz abdestinden sonra ağzına üç kere dolu dolu su alır ve her defasında ağzını boğazına kadar gargara yapmak sûretiyle çalkalar (Oruçlu ise boğazına su kaçmamasına dikkat eder).
- Sonra burnuna üç defa su çekerek burnunu temizler, buradaki ölçü, çekilen suyun burnu sızlatacak derinlikte olmasıdır.
- Daha sonra bütün vücudunu kuru yer kalmayacak şekilde yıkar. Göbek boşluğuyla küpe deliklerine su gitmesi hususuna dikkat edilmelidir.
- Önce başa, sonra sağ omuza ve sol omuza üçer defa defa su döker.
- Ayak altında su birikmişse çıkarken ayaklar yıkanır.
- Daha sonra sağ ayak ile banyodan çıkar.
GUSÜL ABDESTİNİN FARZLARI NELERDİR?
1) Bir kere ağza dolu dolu su vermek,
2) Bir kere burna su çekmek,
3) Bir kere de bütün vücudu yıkayıp, temizlemek.
Ağzı, burnu ve bütün bedeni en az bir kere yıkamak farzdır. Bu yıkamayı üç’e çıkaran kimse ise, farzı yerine getirmekle beraber, sünnet sevabını da kazanır.
2) Bir kere burna su çekmek,
3) Bir kere de bütün vücudu yıkayıp, temizlemek.
Ağzı, burnu ve bütün bedeni en az bir kere yıkamak farzdır. Bu yıkamayı üç’e çıkaran kimse ise, farzı yerine getirmekle beraber, sünnet sevabını da kazanır.
GUSÜL ABDESTİNİN SÜNETLERİ?
- Gusle besmele ve niyet ile başlamak, Mâlikîler ile Şâfiîlerde niyet farzdır. Hanbelîlere göre ise, niyet guslün sıhhat şartıdır.
- Öncelikle elleri ve avret yerini yıkamak,
- Bedenin herhangi bir yerinde kir ve pislik varsa onu gidermek,
- Gusül Abdestinden öcen namaz abdesti almak,
- Su birikintisi varsa ayakların yıkanmasını sona bırakmak,
- Abdestten sonra önce üç defa başa, sonra sağ, sonra sol omuza su dökmek, sonra diğer uzuvları yıkamak, her defasında bedeni iyi ovuşturmak,
- Her âzayı üçer defa yıkamak,
- Suyun kullanımında aşırı davranmamak,
- Avret yerlerini örterek yıkanmak,
- Gusül esnasında konuşmamak,
- Gusülden sonra çabucak giyinmektir.
GUSÜL ABDESTİNİ GEREKTİREN (FARZ OLAN) DURUMLAR
1) Cünüplük hâli: Bu, iki sebebden ileri gelir:
a. İster uyanık halde olsun, isterse uyku hâlinde olsun, herhangi bir cinsel uyarı veya ilişki olmaksızın,şehvetle meninin dışarı atılması, cinsel doyum halinin meydana gelmesi:
Şâfiîler hariç fakihlerin çoğunluğu, cünüplük için meninin şehvetle gelmesini şart gördüklerinden, ağır kaldırma, düşme, hastalık gibi sebeplerle meninin gelmesini cünüplük sebebi saymazlar.
Uyandığında ihtilâm olduğunu hatırlamamakla birlikte elbisesinde meni bulaşığı gören kimsenin gusletmesi gerekir. Buna karşılık ihtilâm olduğunu hatırladığı halde elbisesinde böyle bir iz görmeyen kimsenin ise gusletmesi gerekmez.
Şâfiîler hariç fakihlerin çoğunluğu, cünüplük için meninin şehvetle gelmesini şart gördüklerinden, ağır kaldırma, düşme, hastalık gibi sebeplerle meninin gelmesini cünüplük sebebi saymazlar.
Uyandığında ihtilâm olduğunu hatırlamamakla birlikte elbisesinde meni bulaşığı gören kimsenin gusletmesi gerekir. Buna karşılık ihtilâm olduğunu hatırladığı halde elbisesinde böyle bir iz görmeyen kimsenin ise gusletmesi gerekmez.
b. Cinsel ilişkide bulunulma: Burada meninin gelmesi (orgazm) şart değildir. Cinsel münasebetin kendisi cünüplük sebebidir.
2) Kadınların hayız hâli. Kadınların hayız halleri son bulunca, gusletmeleri farz olur.
3) Kadınlara özel bir hâl olan nifas, yani doğumdan sonraki lohusalık hâli: Nifas hâlinden kurtulan bir kadının gusletmesi farz olur.
GUSÜL ABDESTİ OLMADAN YAPILMASI HARAM OLAN ŞEYLER
1 – Namaz kılmak.
2 – Kur’an okumak: Ezberden veya Mushaf’a bakarak bir âyet dahi olsa Kur’an okumak (tilâvet) haramdır. Ancak Kur’an’daki dua ve sena âyetlerini tilâvet kasdı olmaksızın dua ve sena niyyetiyle ezberden okumak câiz görülmüştür. Kelime-i şehadet getirmek, tesbih ve tekbir kelimelerini söylemek de câizdir.
2 – Kur’an okumak: Ezberden veya Mushaf’a bakarak bir âyet dahi olsa Kur’an okumak (tilâvet) haramdır. Ancak Kur’an’daki dua ve sena âyetlerini tilâvet kasdı olmaksızın dua ve sena niyyetiyle ezberden okumak câiz görülmüştür. Kelime-i şehadet getirmek, tesbih ve tekbir kelimelerini söylemek de câizdir.
3 – Kur’an-ı Kerîm’e el sürmek: Kur’an okumak caiz olmadığı gibi el sürmek de caiz değildir.sterse el sürülen bir âyet olsun, isterse yarım âyet bu hüküm değişmez.
4 – Kâbe-i Muazzama’yı tavâf etmek.
5 – Zaruret olmaksızın câmi-i şerîfin içine girmek veya camiin içinden geçmek.
6 – Üzerinde âyet-i kerime yazılı herhangi altın ve gümüş parayı ve kolyeyi veyahut levhayı elle tutmak da haramdır.
5 – Zaruret olmaksızın câmi-i şerîfin içine girmek veya camiin içinden geçmek.
6 – Üzerinde âyet-i kerime yazılı herhangi altın ve gümüş parayı ve kolyeyi veyahut levhayı elle tutmak da haramdır.
* Cünüp olan kimse, oruç tutmakla beraber, hayız ve nifas hâlindeki kadın, oruç da tutamaz.
GUSÜL ABDESTİNİ ALMANIN SÜNNET OLDUĞU DURUMLAR
- Cuma ve bayram namazları öncesinde,
- Hac veya umre niyetiyle ihrama girerken
- Arafat’ta vakfden önce
GUSÜL ABDESTİNİ ALMANIN MÜSTEHAP OLDUĞU DURUMLAR
Cenaze yıkama, kan aldırma, Mekke ve Medine’ye girme, Berat ve Kadir gecelerini ihya etmeyi isteme, bir toplantıya katılma, yeni elbise giyme, bir günahtan tövbe etme gibi çeşitli sebep ve durumlarda gusletmek de müstehap görülmüştür.
GUSÜL ABDESTİ İLE İLGİLİ AYETLER
“Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinize kadar ellerinizi yıkayın; başlarınızı meshedip, topuklara kadar ayaklarınızı da (yıkayın). Eğer cünüp oldunuz ise, boy abdesti alın. Hasta, yahut yolculuk halinde bulunursanız, yahut biriniz tuvaletten gelirse, yahut da kadınlara dokunmuşsanız (cinsî birleşme yapmışsanız) ve bu hallerde su bulamamışsanız temiz toprakla teyemmüm edin de yüzünüzü ve (dirseklere kadar) ellerinizi onunla meshedin. Allah size herhangi bir güçlük çıkarmak istemez; fakat sizi tertemiz kılmak ve size (ihsan ettiği) nimetini tamamlamak ister; umulur ki şükredersiniz.” (Mâide sûresi 6)
“Ey iman edenler! Siz sarhoş iken -ne söylediğinizi bilinceye kadar- cünüp iken de -yolcu olan müstesna- gusül edinceye kadar namaza yaklaşmayın. Eğer hasta olur veya bir yolculuk üzerinde bulunursanız, yahut sizden biriniz ayak yolundan gelirse, yahut kadınlara dokunup da (bu durumlarda) su bulamamışsanız o zaman temiz bir toprakla teyemmüm edin: Yüzlerinize ve ellerinize sürün. Şüphesiz Allah çok affedici ve bağışlayıcıdır.” (Nîsa sûresi 43)
GUSÜL ABDESTİ İLE İLGİLİ HADİSLER
Hz. Âişe -radıyallâhu anhâ-, Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in gusül abdesti alışını şöyle anlatmıştır:
“Rasûlullah, cünüplükten dolayı guslederken, önce ellerini yıkamakla başlar sonra avret yerini yıkar, sonra namaz abdesti gibi abdest alır. Ondan sonra su alarak saçlarını iyice yıkar. Daha sonra başına üç defa su döker, ondan sonra da bedeninin diğer kısımlarına su dökerdi. Arkassından da ayaklarını yıkardı.” (Müslim, Hayz, 35)
Ebû Abdullah Selmân el-Fârisî radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Bir kimse cuma günü gusül abdesti alır, elinden geldiği kadar temizlenir, ya kendi özel kokusundan veya evinde bulunan güzel kokudan sürünür ve evinden çıkar, iki kişinin arasına girmez, sonra üzerine farz olan namazı kılar, imam hutbe okurken susup onu dinlerse, o cuma ile öteki cuma arasındaki günahları bağışlanır.” (Buhârî, Cum’a 6)
Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem- buyurdular:
“Cuma günü abdest alan kimse iyi bir iş yapmıştır. Guslederse bu daha da faziletlidir.” (Buhârî Vudû’, 46)
Hadis-i Şerifte buyrulur:
“Fahr-i Kâinât Efendimiz, gusül abdesti alması gereken durumlarda, gusledinceye kadar abdestsiz durmamak için, ellerini duvara vurup teyemmüm ederdi.” (Heysemî, I, 264)
Akîl bin Ebî Tâlib -radıyallâhu anh-, Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-Efendimiz’in:
“Abdest için bir müdd, gusül için de bir sa‘ su yeterlidir.» (Bir sa‘ 4 müd’dür, yani 3,328 kgr’dır.) buyurduğunu rivâyet etmişti. Orada bulunan bir zât:
“–Bu kadar su bize yetmez.” dedi.
Bunun üzerine Akîl -radıyallâhu anh-, Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz’i kastederek şöyle cevap verdi:
“–Bu kadar su, senden daha hayırlı ve saçı senden daha çok olan zâta yetiyordu.” (İbn-i Mâce, Tahâret, 1)
“–Bu kadar su bize yetmez.” dedi.
Bunun üzerine Akîl -radıyallâhu anh-, Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz’i kastederek şöyle cevap verdi:
“–Bu kadar su, senden daha hayırlı ve saçı senden daha çok olan zâta yetiyordu.” (İbn-i Mâce, Tahâret, 1)
Hadis-i Şeirfte buyrulur:
“İki sünnet yeri kavuştuğu zaman boşalma olmasa bile gusül gerekir.” (Buhârî, Gasl, 28)
Küçük Mustafa öğrenim çağına gelince Hafız Mehmet Efendi'nin mahalle mektebinde öğrenime başladı, sonra babasının isteğiyle Şemsi Efendi Mektebi'ne geçti. Bu sırada babasını kaybetti (1888). Bir süre Rapla Çiftliği'nde dayısının yanında kaldıktan sonra Selânik'e dönüp okulunu bitirdi. Selânik Mülkiye Rüştiyesi'ne kaydoldu. Kısa bir süre sonra 1893 yılında Askeri Rüştiye'ye girdi. Bu okulda Matematik öğretmeni Mustafa Bey adına "Kemal" i ilave etti. 1896-1899 yıllarında Manastır Askeri İdâdi'sini bitirip, İstanbul'da Harp Okulunda öğrenime başladı. 1902 yılında teğmen rütbesiyle mezun oldu., Harp Akademisi'ne devam etti. 11 Ocak 1905'te yüzbaşı rütbesiyle Akademi'yi tamamladı. 1905-1907 yılları arasında Şam'da 5. Ordu emrinde görev yaptı. 1907'de Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) oldu. Manastır'a III. Ordu'ya atandı. 19 Nisan 1909'da İstanbul'a giren Hareket Ordusu'nda Kurmay Başkanı olarak görev aldı. 1910 yılında Fransa'ya gönderildi. Picardie Manevraları'na katıldı. 1911 yılında İstanbul'da Genel Kurmay Başkanlığı emrinde çalışmaya başladı.
Mustafa Kemal Çanakkale Savaşları'dan sonra 1916'da Edirne ve Diyarbakır'da görev aldı. 1 Nisan 1916'da tümgeneralliğe yükseldi. Rus kuvvetleriyle savaşarak Muş ve Bitlis'in geri alınmasını sağladı. Şam ve Halep'teki kısa süreli görevlerinden sonra 1917'de İstanbul'a geldi. Velihat Vahidettin Efendi'yle Almanya'ya giderek cephede incelemelerde bulundu. Bu seyehatten sonra hastalandı. Viyana ve Karisbad'a giderek tedavi oldu. 15 Ağustos 1918'de Halep'e 7. Ordu Komutanı olarak döndü. Bu cephede İngiliz kuvvetlerine karşı başarılı savunma savaşları yaptı. Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından bir gün sonra, 31 Ekim 1918'de Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığına getirildi. Bu ordunun kaldırılması üzerine 13 Kasım 1918'de İstanbul'a gelip Harbiye Nezâreti'nde (Bakanlığında) göreve başladı.
Atatürk Türkiye'yi "Çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak" amacıyla bir dizi devrim yaptı. Bu devrimleri beş başlık altında toplayabiliriz: